Weg met werkstress; hoe zorg je voor mental wellbeing op de werkvloer?

Het is de Week van de Werkstress en dat willen we bij Studytube niet ongemerkt voorbij laten gaan. Met angst, depressie en burn-out als de grootste verzuimposten van dit moment, duiken wij in het topic ‘mental wellbeing’. Hoe zorg je als werkgever voor mentaal welzijn op de werkvloer? Gelukkig kun je hier zeker positief aan bijdragen. Vooral als je je ontfermt over HR of leren & ontwikkelen.

De gevolgen van de coronapandemie zijn dit jaar duidelijk zichtbaar geworden voor organisaties en werknemers. We kampen met grote personeelstekorten, een vernieuwde werk-privébalans en steeds meer (jonge) medewerkers die stress op het werk ervaren. Het belang van een positief werkklimaat wordt dus alsmaar groter.

Daar komt bij dat werkstress een belangrijke oorzaak voor ontevredenheid op het werk is en blijft. Het is zelfs een van de belangrijkste redenen voor werknemers om ontslag te nemen. Maar ook als ontslag niet het gevolg is, leidt werkstress vaak tot onwenselijke situaties, zoals conflict op de werkvloer, verminderde productiviteit en verzuim. Reden genoeg om dit veel voorkomende fenomeen serieus te nemen dus en deel te nemen aan enkele van de (gratis) online workshops tijdens deze Week van de Werkstress.

Waarom ervaren werknemers werkstress?

Hoge werkdruk, onrealistische verwachtingen en strakke deadlines. Allemaal logische oorzaken waar veel werkgevers zich van bewust zijn, ook al zijn ze niet altijd even eenvoudig te elimineren. Maar het zijn niet de enige oorzaken. Je kunt werkstress namelijk ook beschouwen als een symptoom van een groter, onderliggend probleem: een gebrek aan mental wellbeing of mentaal welzijn.

Wat is mental wellbeing?

Mentaal welzijn heeft te maken met hoe we reageren op de ups en downs van het leven. Het omvat hoe iemand denkt, omgaat met emoties en handelt. Voorbeelden van karakteristieken of eigenschappen van iemand die mental wellbeing ervaart, zijn:

- zelfacceptatie;
- het gevoel deel uit te maken van iets groters;
- een verlangen naar voortdurende groei;
- psychologische veerkracht;
- het hebben en nastreven van interesses;
- het vermogen om emotioneel gezonde relaties te onderhouden;
- creativiteit;
- optimisme;
- vastberadenheid;
- en actie (i.p.v. wachten tot dingen “vanzelf” beter worden).

Mentaal welzijn wordt bevorderd door juiste balans te vinden tussen performance en recovery. Dit helpt mensen om productief en slim hun werk te kunnen doen en daarnaast voldoende energie voor henzelf over te houden. En zo ook een leuke papa, mama, partner, vriend of vriendin te kunnen zijn.

Iemand die mental wellbeing ervaart is minder stressgevoelig. Maar welke rol kun je als werkgever nu spelen om het mentale welzijn van je medewerkers te bevorderen?

Hoe je mental wellbeing bevordert als werkgever

1. Stel het belang van rust en ontspanning voorop

Werk wordt vaak gezien als belangrijker dan rust en ontspanning, maar dit is een grote misvatting volgens psychiater Bram Bakker in podcast-aflevering nummer 6 van de serie Zielenknijpers. Zoals Joop Zoetemelk ooit legendarisch zei: “De tour win je in bed.” Hij benadrukte hiermee het belang van kwalitatieve slaap om je lichaam te kunnen laten herstellen van elke training. Zonder deze essentiële rust, kun je namelijk geen topprestaties leveren. Datzelfde geldt voor mensen in bedrijven en organisaties die continu topprestaties met hun brein nastreven. Daar moet mentale rust tegenover staan. Maar deze rust is voor velen een grote uitdaging, zo legt Bakker uit, doordat we continu met onze telefoons blootgesteld worden aan nieuwe prikkels. We zijn zoveel “online” dat onze hersenen overprikkeld raken.

Hoe pak je dit aan?

Het loont dus om als werkgever het juiste voorbeeld te geven en grenzen te stellen ten aanzien van het aantal uren dat medewerkers online bereikbaar moeten zijn. Voorbeelden van wat je nog meer kunt doen, zijn:

• extra aandacht besteden aan trainingen of workshops die rust en ontspanning promoten. In onze Online Trainingsbibliotheek en via onze Opleidingsintermediair vind je bijvoorbeeld diverse vitaliteitstrainingen en stressverlagende cursussen van de hoogste kwaliteit;
• de gelegenheid bieden om tussendoor voldoende pauze te nemen. Dit lijkt misschien een open deur, maar je kunt leidinggevenden vragen erop toe te zien dat dit ook daadwerkelijk gebeurt;
• ervoor zorgen dat overmatigheid niet als de norm wordt beschouwd. Goed voorbeeld doet goed volgen. Dus stel zelf ook grenzen in workload en tijd en maak deze onderwerpen makkelijk bespreekbaar;
• je medewerkers aanleren om af en toe van hun scherm weg te lopen om hun ogen en hersenen rust te bieden. Werken met timers, zoals met de pomodoro-techniek, kan helpen.

2. Zie balans als voorwaarde voor succes

Een burn-out is volgens Bakker een normale reactie op abnormale belasting. Het is de laatste noodrem waarmee je lichaam aangeeft: stop, zo kan het niet langer. Om dit te voorkomen is het dus belangrijk dat mensen voldoende rust pakken en fysiek goed voor zichzelf zorgen, maar ook dat zij niet alleen dingen doen die hen energie kosten, maar vooral ook dingen die hen energie geven. Stel dat je van tuinieren houdt, geeft Bakker als voorbeeld, waarom heb je dan al maanden niet meer in de tuin gestaan? Balans is een voorwaarde voor succes. Of je dit succes nu definieert in de vorm van werkprestaties of mentaal welzijn.

Hoe pak je dit aan?

Balans voor mental wellbeing kun je stimuleren door het maken van overuren te ontmoedigen, maar ook door in gesprek te gaan over energievretende werkzaamheden. Kun je samen een betere dagelijkse balans creëren tussen de taken die hen energie kosten en de taken die hen juist energie opleveren? Soms maakt een kleine herindeling van de dag al een groot verschil en kunnen medewerkers bepaalde taken van elkaar overnemen. Iedereen krijgt namelijk weer ergens anders energie van.

3. Stimuleer een gezonde leefwijze

Volgens Bakker is een van de grootste problemen dat we in Nederland vooral aan ziekenzorg doen, in plaats van aan gezondheidszorg. We wachten tot het mis gaat voordat we actie ondernemen. Dit geldt zowel op individueel als collectief niveau. En als er sprake is van mentale problemen, zoals angst, depressie of burn-out, en mensen eenmaal een behandeling krijgen, wordt er binnen de GGZ vervolgens alleen naar symptomen gekeken. Niet naar de oorzaak. Dit betekent vaak dweilen met de kraan open.

Zo geeft Bakker aan, dat leefwijze een grote rol speelt bij psychische problemen, maar dat hier doorgaans niet naar gekeken wordt als iemand met deze problemen aanklopt in de zorg. Tegelijkertijd is de negatieve invloed van overmatige alcoholconsumptie, een gebrek aan beweging, een ongezond voedingspatroon en onvoldoende rust en ontspanning net zo groot of zelfs veel groter dan die van een te hoge werkdruk.

Hoe pak je dit aan?

Met een stevig vitaliteitsprogramma kun je een positieve bijdrage leveren aan de leefwijze van jouw medewerkers. Belangrijk hierbij is wel dat je jouw mensen op een positieve manier enthousiasmeert om hieraan mee te doen:

• Waarom moeten mensen meedoen? (start met een activitatiecampagne)
• Wat zijn de opties? (bied verschillende programma’s)
• En hoe ga je vooruitgang meten? (maak doelstellingen concreet)

Daarnaast kun je ook op andere manieren een gezondere levensstijl aanmoedigen. Veel werkgevers kiezen er tegenwoordig bijvoorbeeld voor om in-house sportfaciliteiten aan te bieden. Zo maak je het makkelijker om ook tussen de werkuren door te bewegen.
En geef ook in dit geval zelf weer het goede voorbeeld. Vervang de kroketten in de kantine bijvoorbeeld door verse groente en salades. En biedt fruit en noten in plaats van snoep en koekjes als tussendoortje. Kleine dagelijkse veranderingen maken al een groot verschil.

Meer leren over mental wellbeing?
Als je meer wilt leren over mental wellbeing van Bram Bakker hebben we goed nieuws. In januari organiseert een van onze leerpartners een Mental Wellbeing Month met diverse welzijnsbevorderende sessies met Bakker en Olympische topsporters als Sander de Wijn en Sebastiaan Verschuren. Je kunt je aanmelden via jouw eigen Studytube leerplatform.