Wat zijn leerdoelen – en hoe kun je een leerdoel formuleren?

Wie heldere leerdoelen formuleert, vergroot de kans op een succesvol leertraject. Maar ook als je leeractiviteiten ontwerpt en ontwikkelt, is kennis van leerdoelen erg belangrijk. Deze doelen helpen namelijk om de focus te leggen op de gewenste resultaten en zorgen ervoor dat de leeractiviteit effectief is en aansluit bij de leerbehoeften van de deelnemers. In dit artikel bespreken we daarom enkele belangrijke stappen en tips om leerdoelen op een effectieve manier op te stellen. Zo kun jij ervoor zorgen dat jouw leeractiviteiten het gewenste effect hebben. Voor jezelf, of voor je medewerkers.

Leerdoelen; een definitie

Een leerdoel is een concrete beschrijving van wat een persoon wil leren, bereiken of kunnen na het voltooien van een leeractiviteit, training of onderwijsprogramma. Het beschrijft het gewenste resultaat van een leerervaring en geeft aan wat de deelnemer moet weten, begrijpen, kunnen of veranderen als gevolg van het leerproces.

Het formuleren van duidelijke leerdoelen is een belangrijk onderdeel van het ontwerpen van effectieve leertrajecten, omdat het de basis vormt voor het selecteren van inhoud, methoden en materialen om het beoogde leerresultaat te bereiken. Het helpt je ook om medewerkers te stimuleren om aan hun persoonlijke en professionele ontwikkeling te werken.

Waarom is het zo belangrijk om met leerdoelen te werken?

Het opstellen van goede leerdoelen is belangrijk om verschillende redenen. Het helpt bijvoorbeeld om de deelnemer te begeleiden in het leerproces, verhoogt de motivatie en doelgerichtheid, maakt het mogelijk om het leerresultaat te meten en kan bijdragen aan de efficiëntie van de leeractiviteit. Het maakt het ook makkelijker om ervoor te zorgen dat medewerkers leeractiviteiten ondernemen die passen bij de leerstrategie van je organisatie.

Leerdoelen zorgen voor:

• Meer duidelijkheid
  Een goed geformuleerd leerdoel geeft duidelijk aan wat de deelnemer moet weten, begrijpen, kunnen of veranderen als gevolg van het leerproces. Dit helpt om verwarring of onzekerheid bij de deelnemer te voorkomen en zorgt voor een duidelijke focus tijdens het leerproces.
  
  
• Hogere motivatie
  Het hebben van duidelijke leerdoelen kan de motivatie van de deelnemer vergroten, omdat het een gevoel van doelgerichtheid en prestatiegerichtheid kan stimuleren. Het kan ook helpen om de deelnemer te laten zien wat hij/zij kan bereiken door deel te nemen aan de leeractiviteit.
  
  
• Eenvoudiger beoordeling
  Door het opstellen van meetbare leerdoelen wordt het mogelijk om het leerresultaat te beoordelen en te evalueren of het doel is bereikt. Dit helpt bij het bepalen van de effectiviteit van de leeractiviteit en kan helpen om deze in de toekomst te verbeteren.
  
  
• Efficiëntere selectie van leermiddelen
  Door het opstellen van specifieke leerdoelen kunnen de juiste inhoud, methoden en materialen worden geselecteerd om het beoogde resultaat te bereiken. Dit kan helpen om de leeractiviteit efficiënter te maken en de tijd en middelen die worden besteed aan de leeractiviteit te optimaliseren.

Leerdoelen formuleren; hoe doe je dat?

Een goed geformuleerd leerdoel is specifiek (1), meetbaar (2), realistisch (3), relevant (4) en tijdgebonden (5), en dient als leidraad voor het ontwerp van de leeractiviteit en het meten van het leerresultaat.

Maak jouw leerdoel:

1. Specifiek
   Het leerdoel moet duidelijk en specifiek zijn, zodat het voor iedereen begrijpelijk is wat er precies geleerd moet worden.
2. Meetbaar
   Het leerdoel moet meetbaar zijn, zodat het mogelijk is om te beoordelen of het doel is bereikt.
3. Realistisch
   Het leerdoel moet haalbaar zijn binnen de gestelde tijd en met de beschikbare middelen.
4. Relevant
   Het leerdoel moet relevant zijn voor de deelnemer(s) en passen bij de beoogde leerresultaten.
5. Tijdgebonden
   Het leerdoel moet een tijdslimiet hebben, zodat er duidelijkheid is over de periode waarin het doel bereikt moet worden.

Voorbeelden van leerdoelen

Een voorbeeld van een goed geformuleerd leerdoel is: "Na het volgen van deze training kan de deelnemer binnen 3 maanden een overtuigende presentatie geven over het onderwerp van de training, waarbij gebruik wordt gemaakt van relevante ondersteunende materialen en waarbij de boodschap duidelijk wordt overgebracht aan het publiek."

Dit leerdoel is specifiek, meetbaar, realistisch, relevant en tijdgebonden. Door het formuleren van een goed leerdoel wordt het voor de deelnemer duidelijk wat er van hem/haar wordt verwacht en kan hij/zij hier gericht aan werken.

Andere voorbeelden zijn van goed geformuleerde leerdoelen zijn:

• Voor een cursus programmeren:
  "Na het voltooien van deze cursus kunnen deelnemers zelfstandig eenvoudige computerprogramma's schrijven in de programmeertaal Python, waarbij zij gebruikmaken van basale programmeerconcepten zoals variabelen, loops en functies."

• Voor een managementtraining:
  "Na het voltooien van deze training kunnen deelnemers effectief leiderschap tonen door middel van het coachen en motiveren van hun team, het stellen van duidelijke doelen en het delegeren van verantwoordelijkheden."

• Voor een communicatietraining:
  "Na het voltooien van deze training kunnen deelnemers duidelijk en effectief communiceren in professionele situaties, waarbij zij gebruikmaken van verschillende communicatiestijlen en technieken, zoals actief luisteren, het stellen van vragen en het geven van feedback."

Tips leerdoelen

Ben jij een L&D-professional en wil jij jouw medewerkers helpen bij het opstellen van effectieve leerdoelen om de juiste competenties en vaardigheden te ontwikkelen? Dan volgen hieronder 3 praktische tips.

Tip 1: Begin met het stellen van gerichte vragen:

Vraag medewerkers om specifieke voorbeelden te geven van vaardigheden of kennis die ze willen verbeteren. Stel vragen als: "Welke competenties wil je ontwikkelen?" of "Welke uitdagingen ervaar je momenteel in je werk?". Dit helpt medewerkers om zich bewust te worden van hun leerbehoeften.

Tip 2: Maak leerdoelen SMART

Zorg ervoor dat leerdoelen geformuleerd worden zoals hierboven beschreven: specifiek, meetbaar, realistisch, relevant en tijdgebonden. Door medewerkers hun doelen SMART te laten formuleren, zorg je er namelijk voor dat deze haalbaar en meetbaar zijn.

Tip 3: Zorg voor follow-up

Het is belangrijk om na het formuleren van leerdoelen follow-up-gesprekken te hebben om te controleren of de medewerker nog steeds op schema ligt. Bied ondersteuning en moedig medewerkers aan om eventuele obstakels te overwinnen. Dit helpt hen om gemotiveerd te blijven en succesvol te zijn in het behalen van hun leerdoelen.

Meer leren over hoe je je medewerkers optimaal motiveert en stimuleert in hun ontwikkeling? Download dan ons e-book ‘Hoe word je een lerende organisatie?’.