Wat zijn competenties?

Competenties zijn de kennis, vaardigheden en attitudes die een persoon bezit om effectief te kunnen functioneren in een bepaalde rol of functie. Competenties kunnen zowel aangeboren als aangeleerd zijn en zijn van cruciaal belang voor succes in ieders persoonlijke en professionele leven. In dit artikel vind je enkele voorbeelden, leer je hoe je competenties ontwikkelt bij jouw medewerkers, en ontdek je dé competenties van de toekomst!

Als HR- of L&D-manager wil je uiteraard exact weten wat competenties zijn, omdat dit jou in staat stelt om de juiste leer- en ontwikkelingsprogramma's te ontwerpen en de gewenste competenties bij medewerkers te ontwikkelen. Wanneer je de belangrijkste competenties kent die nodig zijn voor succes in een bepaalde functie of rol, kun je je bovendien concentreren op de optimale trainingen en overige ontwikkelingsmogelijkheden voor jouw medewerkers. Met dit artikel helpen we je in het zadel. 

Hoe ontwikkel je competenties?

Competenties ontwikkelen is een proces dat tijd en inzet vergt, maar je doet het dan ook niet voor niks. Je medewerkers hebben immers de juiste kennis en kunde nodig. Maar er zijn vanzelfsprekend verschillende manieren om competenties te ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan:

• Gerichte trainingen en cursussen volgen die zich richten op specifieke vaardigheden
  Dit kan variëren van soft skills of powerskills zoals communicatie en samenwerking, tot technische vaardigheden zoals programmeertalen en data-analyse.
• Leren door te doen
  Dit wordt ook wel ‘learning on the job’ genoemd. Hierbij is het belangrijk om de benodigde nieuwe competenties vooraf helder te definiëren, zodat het resultaat goed meetbaar is.
• Het opzetten en volgen van mentorprogramma's
  Het koppelen van medewerkers aan ervaren mentoren binnen of buiten de organisatie kan een effectieve manier zijn om competenties te ontwikkelen. De directe begeleiding en feedback zijn hierbinnen zeer waardevol en effectief.
• Interne workshops en kennisdelingssessies bijwonen
  Met het organiseren van interne workshops bied je een platform voor peer-to-peer learning. Dit bevordert niet alleen de ontwikkeling van specifieke vaardigheden, maar ook een cultuur van samenwerking en continue verbetering binnen de organisatie.
• Externe conferenties en netwerkevenementen bijwonen
  Het bijwonen van externe conferenties, seminars en netwerkevenementen stelt medewerkers bloot aan nieuwe ideeën, trends en best practices in hun vakgebied. Dit kan inspirerend zijn en nieuwe perspectieven bieden die de ontwikkeling van competenties bevorderen.
• E-learning-platforms en online cursussen
  Met e-learning hebben medewerkers toegang tot een breed scala aan leermiddelen en kunnen zij leren op hun eigen tempo en op elk gewenst moment. Je kunt de voortgang van het leren vaak in detail volgen als je voor het juiste platform kiest.

Enkele tips voor effectieve competentieontwikkeling

Om tot geslaagde competentieontwikkeling te komen, is het belangrijk dat medewerkers steeds weer uitdagende taken aanpakken en nieuwe uitdagingen aangaan. Fouten maken mag! Zorg ervoor dat dit binnen jullie werkcultuur duidelijk is, anders worden nieuwe uitdagingen sneller vermeden.

Stimuleer je medewerkers ook om feedback te vragen van collega's en leidinggevenden. Dit helpt om inzicht te krijgen in ieders sterke punten en ontwikkelingsgebieden. Je kan dit proces faciliteren door tools beschikbaar te stellen voor het gericht verzamelen van feedback en door teamtrainingen over feedback geven en ontvangen te organiseren. 

Het is tot slot ook van belang om ervoor te zorgen dat medewerkers open durven te staan voor nieuwe ervaringen en dat zij leren hoe zij effectief kunnen reflecteren op hun eigen prestaties. Competenties ontwikkelen blijft namelijk een continu proces en het vergt zelfreflectie en een bereidheid om te blijven leren en groeien. En daar heb je een leercultuur voor nodig in je organisatie!

Waarom je eigenlijk niet zonder competentielijsten kan

Een competentielijst is een gestructureerde lijst van vaardigheden, kennis en gedragingen die nodig zijn om een specifieke taak of functie succesvol uit te voeren. Het biedt een overzicht van de vereiste competenties en kan worden gebruikt voor verschillende doeleinden, zoals werving en selectie, prestatiebeoordeling, en ontwikkelingsplanning.

Een goede competentielijst is dus van groot belang voor zowel werkgevers en leidinggevenden als medewerkers. Werkgevers kunnen een competentielijst gebruiken om ervoor te zorgen dat de juiste competenties aanwezig zijn in hun teams. Daarnaast kan een competentielijst gebruikt worden om te bepalen welke trainingen en ontwikkelingsprogramma's nodig zijn om de competenties van je medewerkers te verbeteren.

Voor medewerkers kan een competentielijst een belangrijk hulpmiddel zijn bij het bepalen van hun persoonlijke ontwikkelingsdoelen en het verbeteren van hun prestaties in hun huidige of toekomstige functies. Een goed samengestelde competentielijst kan dus bijdragen aan het verbeteren van de prestaties en effectiviteit van zowel individuen als organisaties.

Een lijst met mogelijke competenties ziet er als volgt uit:

1. Communicatie:
   Het vermogen om effectief te communiceren, zowel mondeling als schriftelijk, met verschillende doelgroepen en in verschillende situaties.
2. Kritisch denken:
   Het vermogen om problemen te identificeren, analyseren en op te lossen door objectief bewijsmateriaal te evalueren en weloverwogen beslissingen te nemen.
3. Leiderschap:
   Het vermogen om anderen te inspireren, motiveren en begeleiden om gemeenschappelijke doelen te bereiken.
4. Samenwerken:
   Het vermogen om effectief samen te werken met anderen om gemeenschappelijke doelen te bereiken, waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van alle betrokken partijen.
5. Creativiteit:
   Het vermogen om nieuwe en innovatieve oplossingen te bedenken en creatieve benaderingen te gebruiken om problemen op te lossen.
6. Organiseren:
   Het vermogen om effectief te plannen, organiseren en coördineren om de doelstellingen van een project of taak te bereiken.
7. Aanpassingsvermogen:
   Het vermogen om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en om te gaan met onverwachte problemen of uitdagingen.
8. Inlevingsvermogen:
   Het vermogen om de gevoelens en behoeften van anderen te begrijpen en hierop te reageren.
9. Probleemoplossend vermogen:
   Het vermogen om problemen te identificeren, analyseren en op te lossen door middel van logisch en kritisch denken.
10. Time-management:
    Het vermogen om taken en projecten te prioriteren en productief te blijven, waarbij tijd effectief wordt gebruikt om doelen te bereiken.

Bovenstaande lijst is natuurlijk slechts een voorbeeld. Elke organisatie of functie zal zijn eigen specifieke competenties vereisen. Het identificeren van de juiste competenties voor een specifieke functie of organisatie kan je doen door middel van functieanalyses en gesprekken met belanghebbenden.

Tegenwoordig kan je ook AI inzetten om je te helpen bij het identificeren van de benodigde skills in je organisatie. Het leerplatform van Studytube kan je bijvoorbeeld helpen om je inzicht te geven in skill gaps in je organisatie en met behulp van geïntegreerde AI uitgebreide skills maps opstellen voor de te ontwikkelen skills, zowel op organisatiebreed als individueel niveau. Zo zorg je ervoor dat medewerkers precies datgene leren dat zij nu of op korte termijn nodig hebben om goed te functioneren in hun rollen.

Wat zijn de competenties van morgen?

De wereld van werk verandert snel en er ontstaan steeds nieuwe uitdagingen en kansen. Daarom is het belangrijk om als organisatie te anticiperen op de competenties van de toekomst en te zorgen dat werknemers over de juiste vaardigheden en kennis beschikken. 

De medewerker van de toekomst moet beschikken over powerskills zoals kritisch denken, probleemoplossend vermogen en creativiteit om complexe uitdagingen aan te pakken in een steeds veranderende werkomgeving. Daarnaast wordt het vermogen om effectief te communiceren en samen te werken met diverse teams en culturen steeds belangrijker in onze globaliserende wereld.

Flexibiliteit en aanpassingsvermogen zijn essentieel om te kunnen omgaan met nieuwe technologieën en veranderende werkmethoden. Het vermogen om snel nieuwe kennis en vaardigheden te verwerven en toe te passen, wordt een doorslaggevende factor voor succes in de arbeidsmarkt van morgen.

Bovendien wordt het steeds belangrijker voor medewerkers om te beschikken over een ondernemende mindset, waarbij ze proactief kansen identificeren, risico's durven nemen en innovatieve oplossingen kunnen bedenken om waarde toe te voegen aan hun organisatie.

Om hierop in te spelen, is het van belang om te investeren in training en ontwikkeling van medewerkers, bijvoorbeeld door het aanbieden van opleidingen of het opzetten van interne ontwikkelingsprogramma's. Daarnaast kan het inhuren van medewerkers met de juiste competenties een belangrijke rol spelen bij het toekomstbestendig maken van de organisatie. Maar wil je succesvol blijven, dan zal je als organisatie hoe dan ook moeten blijven leren!

Meer leren? Download dan nu Hét competentiehandboek voor toekomst­gerichte organisaties en ga in 9 stappen aan de slag met de juiste competenties voor al jouw medewerkers!
Download handboek